De tweede seizoenshelft van AZ: kansen, valkuilen en supportersdromen | OneFootball

AZ was in de eerste seizoenshelft van 2024/2025 een team met vele gezichten: de termen ‘wisselvallig’, ‘in opbouw’, ‘onervaren’, ‘getalenteerd’, ‘kwakkelend’, ‘tandeloos’  en ‘venijnig’ zijn allemaal op een zeker punt voorbij gekomen. Na een sterke openingsfase, een dramatische middenreeks en een positieve serie voor de winterstop bevindt AZ zich nu op een acceptabele vijfde plaats in de Eredivisie, en doen de Alkmaarders nog op drie fronten mee. Wat brengt de tweede seizoenshelft?

De Alkmaarse verjongingskuur

Al jaren is AZ een ploeg die zichzelf continu moet heruitvinden. Vrijwel elke zomer vertrekken er sterkhouders, en is het clubbeleid om met de vergaarde transferinkomsten niet direct de portemonnee te kiezen, maar te trachten om jeugdspelers of gehaalde spelers met potentie in te passen in het elftal. Dat legt de club financieel geen windeieren, maar leidt soms tot frustratie onder supporters; in seizoenen waarin concurrenten het enigszins laten afweten (zoals Ajax in het afgelopen jaar) is AZ niet altijd in staat om mee te doen om de bovenste plekken.

Ook dit seizoen lijkt dat het geval te zijn. De eerste seizoenshelft wordt gekenmerkt door inconsistentie en wisselende resultaten, waardoor AZ zich op een vijfde plaats in de Eredivisie bevindt. AZ heeft zelfs 6 punten minder dan op dit punt vorig seizoen, toen trainer Pascal Jansen onder grote druk stond en kort na de winterstop werd ontslagen. Er is echter een groot verschil met vorig jaar: het potentieel van het elftal.

Dit seizoen gaat maar liefst een derde van de speelminuten naar spelers uit de eigen jeugdopleiding. Dat is meer dan tweeëneenhalf keer zoveel als onder Pascal Jansen (van 14% naar 35%). Onder Maarten Martens is er een duidelijke keuze gemaakt om spelers uit het succesvolle Youth League-elftal in te passen, met veel speeltijd voor jongens als Rome-Jayden Owusu-Oduro, Dave Kwakman, Mexx Meerdink, Ernest Poku, Wouter Goes, Maxim Dekker, Kees Smit en Jayden Addai. AZ heeft het jongste elftal van de huidige Eredivisie top-6, met een gemiddelde leeftijd van 23,6.

Met o.a. Rome-Jayden Owusu-Oduro durft AZ vol in te zetten op de eigen jeugd.

Van een jong elftal mag inconsistentie worden verwacht: de benodigde ervaring om elke wedstrijd te leveren, zoals aanvoerder Jordy Clasie kan en doet, ontbreekt. Daarom is het zaak dat de eigen jeugd ervaring blijft opdoen. Dat brengt de club niet alleen toekomstig financieel succes, maar voegt ook opportunisme en bewijsdrang toe aan het spel, met de invalbeurt van Kees Smit tegen Fenerbahce als uithangbord. Als AZ de cruciale ervaring in het elftal weet te behouden (lees: Jordy Clasie weet te verlengen) kan deze strategie in het seizoen 25/26 wel eens iets moois opleveren.

De methode-Farioli?

De vraag “Waar zijn ze bij de medische staf van AZ in vredesnaam mee bezig?” ging meer dan eens rond in het AFAS Stadion in de eerste seizoenshelft. Waar een jeugdig gebrek aan ervaring één antwoord is op het verklaren van de slechte serie (één overwinning uit negen wedstrijden) in het najaar, is een volle ziekenboeg een tweede. Ruben van Bommel, Jordy Clasie, Wouter Goes, Kristijan Belic, Ibrahim Sadiq en Rome-Jayden Owusu-Oduro kampten allemaal met blessures waardoor ze twee of meer wedstrijden hebben gemist. Met name het gemis van Sadiq is groot na een sterke seizoensstart.

Als AZ met de beoogde basiself kan aantreden blijkt de puzzel al snel goed in elkaar te kunnen vallen; in de laatste wedstrijden voor de winterstop speelde AZ met agressie, dynamiek en overtuiging, en won het de toppers tegen Ajax en FC Twente. Ontbreken 1 of 2 basisspelers, dan blijkt het kaartenhuis fragiel, en het verschil in kwaliteit tussen bank en basis nog te groot. Met een razend druk programma in de komende weken rijst de vraag: moet AZ wat verregaander gaan rouleren in de basisopstelling om de selectie fit(ter) te houden?

Ik denk het wel. Daarbij hoort ook dat we, als supporters, moeten accepteren dat niet elke wedstrijd gewonnen gaat worden. In de maand januari alleen al speelt AZ tegen PSV, Ajax, FC Utrecht en AS Roma – ideale wedstrijden om ervaring op hoog niveau te vergaren voor de eigen jeugd. Mocht AZ niet doorgaan in de Europa League of de beker, dan is dat jammer, maar met de breedte van de AZ-selectie wél gunstig voor de druk op het speelschema, en wordt de kans op een hoge eindnotering in de Eredivisie groter.

Profiteren van de middelmaat

Het is eigenlijk een wonder dat AZ met de al eerder genoemde negatieve serie in het najaar nog in de top-5 van de Eredivisie staat, maar dat is ook te danken aan het gebrek aan kwaliteit bij de concurrentie. Op PSV na – die ik uiteraard buiten beschouwing laat – is geen enkele Eredivisieploeg tot nu toe overtuigend geweest; de medische staf van Feyenoord is dramatisch, de gelukswind van FC Utrecht lijkt te gaan draaien, FC Twente lijdt onder de onwennigheid van een Europees speelschema en Ajax is een soort catenaccio-terroristenploeg op de rug van twee blessuregevoelige buitenspelers.

Dat biedt kansen. Als AZ de ziekenboeg met enige roulatie vrij weet te houden, en zich voornamelijk concentreert op presteren in de Eredivisie, kan alleen al simpelweg winnen van de meeste wedstrijden tegen ploegen onder de top-6 genoeg zijn om mee te doen voor plekken twee, drie en vier. Ik geef toe: dit is een sterk staaltje “we moeten ons inzetten om iedere wedstrijd te winnen”, maar er liggen dit seizoen mogelijkheden in de Eredivisie die niet vanzelfsprekend zijn.

Mocht AZ erin slagen om (de voorrondes van) de Champions League te bereiken – wat een opportunistische supportersdroom is – dan heeft de club ook niet de financiële noodzaak om in de zomer sterkhouders voor miljoenen te verkopen, en kan AZ de selectie meer dan in voorgaande jaren bij elkaar houden. Dat vergroot de kans op hogere prestaties in het volgende seizoen.

Conclusie

Ondanks een beroerde fase in de eerste seizoenshelft is er nog genoeg om voor te strijden voor AZ. Als de clubleiding verstandig is – en dat is AZ vaak – wordt in deze tweede seizoenshelft een fundament gelegd voor een sterk komend seizoen. Als supporters zullen we iets vaker voor lief moeten nemen dat niet elke wedstrijd gewonnen zal worden. Dat is prima te slikken, zolang de club maar een gezonde route richting groei inzet – en dat lijkt nu het geval te zijn.

Er mag komend halfjaar meer verwacht worden van enkele jongens die met hun rol in de selectie de kar moeten trekken. Met name Sven Mijnans weet nog niet altijd op het niveau te leveren waar hij zichzelf thuis vindt horen. Peer Koopmeiners en Wouter Goes lijken ook steeds meer tot leiders in het elftal uit te groeien, naast de absolute generaal van het elftal– Jordy Clasie. Het eerste goede nieuws van 2025 is dat zijn nieuwe contract eraan lijkt te komen. Laat dat een hoopvol voorteken zijn.